Lubisz biegać, ale znudził Ci się już klasyczny jogging? Chcesz zadbać o kondycję, zarówno ciała, jak i umysłu? Sądzisz, że masz dobrą orientację w terenie i chcesz się sprawdzić? Weź do ręki kompas, mapę i zostań uczestnikiem biegu na orientację. Na czym dokładnie polega ta dyscyplina? Wyjaśniamy w dzisiejszym artykule.
Bieg na orientację — co to jest
Bieg na orientację jest to sport zaliczany do grupy dziedzin nieolimpijskich, który polega na pokonaniu ściśle określonego dystansu, przy pomocy mapy i kompasu. Zwycięża ten zawodnik, który będzie miał najlepszy czas i po drodze zaliczy wszystkie punkty kontrolne, w określonej kolejności. Co ciekawe, biegi na orientacje najczęściej organizowane są w lesie. Idea ta wywodzi się ze Skandynawii. Pierwszy bieg na orientację odbył się w Norwegii, już w 1897 roku, natomiast Polacy zadebiutowali w tej dziedzinie dopiero w 1970 roku.
Bieg na orientację — kwestie techniczne
Start jest oznaczony trójkątem, punkty kontrolne na mapie — pojedynczymi kółkami, a meta podwójnymi kółkami. Każdy zawodnik ma specjalny chip, który rejestruje zameldowanie się w danym punkcie kontrolnym oraz to, w jakim czasie dana osoba dotarła do mety. Dawniej potwierdzeniem swojej obecność w punkcie kontrolnym było odciśnięcie perforatora w odpowiedniej kratce papierowej karty startowe. Obecnie jednak dominuje system elektroniczny.
Bieg na orientację — jak wygląda mapa
Mapa, którą posługują się zawodnicy biegu na orientację, nie wygląda jak typowa mapa topograficzna. Czym się różni? Przede wszystkim jest o wiele bardziej szczegółowa, a jej zasadnicza część przedstawia tzw. przebieżność lasu. Na biało oznaczone są łatwe trasy, na żółto — pola i łąki, czyli tzw. teren otwarty, a barwa ciemnozielona to sygnał o gęstej roślinności, która może znacząco utrudniać bieg. Pozostałe oznaczenia dotyczą dróg, terenów wodnych (oznaczone na niebiesko), rzeźby terenu (kolor brązowy). Inne charakterystyczne elementy można natomiast rozpoznać dzięki czarnym oznaczeniom. Warto wiedzieć, że mapy używane w biegu na orientację mają dużą skalę — 1:15 000 (1 cm na mapie to 150 m w terenie) oraz 1:10 000 (1 cm na mapie oznacza 100 m w terenie). Dzięki temu można na niej oznaczyć nawet bardzo szczegółowe elementy. Każda taka mapa jest tworzona zgodnie z wytycznymi Międzynarodowa Federacja Orientacji Sportowej (IOF).
Bieg na orientację — rodzaje
Możemy wyróżnić kilka rodzajów biegów na orientację:
- Bieg sprinterski — rodzaj szybkiego biegu, który nierzadko przyciąga wielu ludzi. Wyznaczoną trasą jest najczęściej park lub przestrzeń miejska. Taki bieg trwa zazwyczaj ok. piętnaście minut, a uczestnicy muszą przebyć dystans ok. 3-4 km.
- Bieg średniodystansowy — trwa ok. 35 minut, a trasa trwa w tym przypadku ok. pół godziny. Od zawodnika wymagana jest szybkość, ale i spostrzegawczość, każdy błąd może bowiem przekreślić szanse na zwycięstwo.
- Bieg klasyczny — inaczej nazywany długodystansowym, charakteryzuje się najdłuższą trasą, dlatego biorą w nim udział doświadczeni zawodnicy, którzy mogą poszczycić się, zarówno doskonałą orientacją i kondycją fizyczną.
- Sztafeta — rodzaj biegu drużynowego, który składa się z trzech zawodów. Żeby dana drużyna wygrała, każdy zawodnik musi, jak najszybciej i bezbłędnie przebiec określony dystans. Trasy sztafety tworzone są na kilka sposobów (w oparciu o zmienne odcinki trasy, częściowo zmienne trasy dla danych uczestników lub inne trasy dla każdego zawodnika).
- Nocny bieg — odbywa się po zachodzie słońca, zawodnicy mają przymocowane do głowy latarki, a punkty kontrolne mają odblaskowe elementy. Zmrok to dla uczestników dodatkowe utrudnienie.
Bieg na orientację — jak się przygotować
Udział w biegu na orientację powinien być poprzedzony kilkumiesięcznym treningami, ponieważ wymaga dobrej kondycji. Należy jednak pamiętać, że sama dobra forma nie zagwarantuje zwycięstwa, dlatego, w ramach treningu, warto robić ćwiczenia na orientację i spostrzegawczość. Kluczowa jest również umiejętność czytania mapy oraz posługiwania się kompasem. Warto również pomyśleć o ubezpieczeniu sportowym, które uwzględnia bieg na orientację.
Bieg na orientację — podsumowanie
Udział w biegu na orientację może okazać się niezapomnianym przeżyciem i doskonałą przygodą. Jeśli więc, po przeczytaniu naszego artykułu, czujesz, że to coś dla Ciebie, spróbuj, sprawdź się i przekonaj się, na co Cię stać. Pamiętaj, że wygrana nie zawsze musi oznaczać podium, ale sam fakt, że weźmiesz udział w takim biegu i że “pokonasz siebie”.