Od sierpnia legionella w Rzeszowie zbiera śmiertelne żniwo. Czy to kolejna epidemia? Co to jest choroba legionistów? Jakie są objawy legionelli? Czy legionella jest zakaźna? Jak leczyć chorobę legionistów? Wyjaśniamy, co wiemy o tej groźnej bakterii na ten moment.
Choroba legionistów – co to takiego
Choroba legionistów, nazywana również legionellą lub legionellozą, jest to odmiana zapalenia płuc, wywołana przez bakterię Legionella Pneumophila oraz inne bakterie z tej grupy (wyróżniamy aż 45 gatunków i 64 grupy serologiczne). Nazwa tej choroby pochodzi od pierwszego zarejestrowanego przypadku. Legionnellę odnotowano bowiem już w 1976 roku wśród członków jednego z legionów amerykańskich, podczas uroczystego zjazdu weteranów II wojny światowej. Wszyscy chorzy byli wówczas zakwaterowani w jednym z filadelfijskich hoteli. Odnotowano wówczas 186 przypadków, z czego zmarły 34 osoby, w tym 5 z nich należało do personelu hotelowego. Krótko po tych tragicznych wydarzeniach Joseph MacDade rozpoczął intensywne badania i odkrył nową bakterię, która była odpowiedzialna za ostry przebieg zapalenia płuc.
Choroba legionistów – jak się zarazić
Jak można zarazić się chorobą legionistów? Za najczęstszą przyczynę zakażenia uznaje się obecnie wdychanie zakażonych aerozoli lub zachłyśnięcie się skażoną wodą. Do miejsc, w których najłatwiej rozwija się choroba legionistów zaliczamy:
- hotele,
- szpitale,
- parki przemysłowe,
- restauracje,
- kluby sportowe.
Idealne warunki do rozwoju legionelli panują w:
- wieżach chłodniczych,
- systemach cieplnych,
- jacuzzi,
- basenach,
- nawilżaczach,
- klimatyzatorach,
- kuchennych filtrach wodnych,
- sieciach kanalizacyjnych.
Do czynników ryzyka w chorobie legionistów zaliczamy również:
- nieprawidłową cyrkulację wody,
- zbyt niską temperaturę wody,
- wady konstrukcyjne, usterki i zaniedbania systemów wodnych.
Choroba legionistów – objawy
Objawy choroby legionistów są niejednoznaczne, dlatego mogą być mylone z przeziębieniem, grypą, a nawet wirusem Covid-19. Do objawów legionelli zaliczamy:
- bóle mięśni i ogólne osłabienie,
- gorączkę sięgającą 38-39 stopni Celsjusza,
- bóle głowy,
- kaszel,
- dreszcze,
- utratę świadomości,
- problemy z oddychaniem (duszności),
- biegunkę,
- krwioplucie.
Jak szybko rozwija się choroba legionistów? Pierwsze objawy legionelli pojawiają się zazwyczaj od 2 do 10 dni od chwili zakażenia, chociaż zanotowano również wystąpienie symptomów nawet po 21 dniach od kontaktu z bakterią. Czy legionella jest zakaźna? Na ten moment lekarze i naukowcy uważają, że bakteria nie przenosi się z człowieka na człowieka, np. drogą kropelkową, jak dzieje się to w przypadku Covid-19.
Choroba legionistów – grupa ryzyka
Kto jest najbardziej narażony na zachorowanie na legionellę? W grupie ryzyka znajdują się szczególnie osoby:
- z obniżoną odpornością,
- chorujące na serce,
- z chorobami płuc i nerek,
- cierpiące na cukrzycę,
- chorujące onkologicznie,
- nadużywające alkoholu i papierosów,
- w podeszłym wieku.
Choroba legionistów – leczenie
Jak leczyć chorobę legionistów? Najczęstszą przyczyną zgonu w przypadku legionelli jest błędne rozpoznanie bakterii, która wywołała chorobę. Skutkuje to podaniem antybiotyku, który nie działa, co prowadzi do nieprawidłowego leczenia, a w konsekwencji, do pogarszającego się stanu zdrowia pacjenta. Inną przyczyną, a raczej czynnikami, które zwiększają ryzyko zgonu są podeszły wiek i/lub choroby współistniejące. Jak pozbyć się legionelli? Jaki antybiotyk w legionelli jest skuteczny? Obecnie w leczeniu choroby legionistów stosuje się antybiotyki makrolidowe: erytromycynę lub klarytromycynę, a także roksytromycynę. Warto również pamiętać o naszej naturalnej odporności. Szacuje się bowiem, że u 10-40% zdrowej części populacji występują naturalne przeciwciała.
Choroba legionistów – powikłania i rokowania
Czy legionella jest groźna? Choroba legionistów prowadzi do śmierci u 5 do 30% chorych. Najczęściej dotyczy to osób w podeszłym wieku, z obniżoną odpornością i/lub z chorobami współistniejącymi. Szacuje się, że na tę chorobę zapada od 20 do 100 tys. osób rocznie, choć nie wszystkie przypadki są rozpoznawane. Jak już wspominaliśmy, najczęstszą przyczyną zgonu jest błędna lub zbyt późna diagnoza. Dochodzi wówczas do powikłań, które mogą stać się bezpośrednią przyczyną śmierci, takich jak:
- niewydolność oddechowo-krążeniowa,
- sepsa,
- niewydolność wielonarządowa,
- wstrząs anafilaktyczny,
- rozedma płuc,
- ropnie płuc,
- zaburzenia neurologiczne.
Legionella – profilaktyka
Profilaktyka w chorobie legionistów polega przede wszystkim na cyklicznej konserwacji oraz monitorowaniu instalacji wodnych. Dodatkowo, jeśli mamy taką możliwość, warto unikać miejsc, w których ryzyko zakażenia jest największe. Wskazane jest także dokładne czyszczenie domowych sanitariatów. Warto również pamiętać o wykonaniu badań w kierunku legionelli, kiedy pojawiają się niepokojące objawy.
Choroba legionistów w Polsce na przestrzeni lat
Chociaż o chorobie legionistów zrobiło się głośno z powodu zachorowań i zgonów w Rzeszowie, bakteria ta w naszym kraju nie jest niczym nowym. Pierwszy przypadek legionelli odnotowano w szpitalu wojewódzkim w Jastrzębiu Zdroju. Przyczyną zachorowań była wówczas obecność bakterii w instalacji ciepłej wody. Trzech z czterech pacjentów zmarło na skutek niewydolności oddechowo-krążeniowej. W 2018 roku na chorobę legionistów zachorowało w Polsce 75 osób, a w 2019 roku 87 osób.
Choroba legionistów w Rzeszowie – co obecnie wiadomo
Pod koniec sierpnia (dane na dzień 29 sierpnia 2023) liczba chorych, u których wykryto legionellę przekroczyła 150 osób (nowe przypadki zanotowano między innymi w województwie lubuskim, wielkopolskim oraz małopolskim). Zmarło natomiast 14 osób, były to osoby w wieku od 64 do 95 lat, które zmagały się z chorobami współistniejącymi. Po wstępnych badaniach stwierdzono, że przyczyną choroby legionistów może być miejska sieć wodociągowa. Badane są jednak różne tropy, a do sprawy włączyła się również Agencja Bezpieczeństwa Narodowego.
Źródła:
https://www.gov.pl/web/gis/legioneloza-choroba-legionistow
https://legionella.pl/
Uwaga! Artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie może zastąpić konsultacji z lekarzem.