W dniach 1-7 sierpnia obchodzimy Międzynarodowy Tydzień Karmienia Piersią. Z tej okazji przygotowaliśmy artykuł, w którym odpowiemy na najczęstsze pytania, które zadają sobie obecne i przyszłe mamy. Jak długo karmić piersią? Kiedy rozpocząć, a kiedy je zakończyć? Czy i jak karmić piersią wcześniaka i maluszka urodzonego przez cesarskie cięcie? Jak długo można karmić piersią w pracy? Jakie korzyści daje karmienie mlekiem matki i czy istnieją jakieś przeciwskazania?
Karmienie piersią – korzyści dla matki i dziecka
O tym, że mleko matki korzystnie wpływa na rozwój dziecka, nikogo nie trzeba przekonywać. Warto jednak przyjrzeć się temu zagadnieniu dokładniej i odpowiedzieć na pytanie, dlaczego warto karmić piersią.
Zaspokaja zapotrzebowanie energetyczne dziecka
W początkowych miesiącach życia dziecka mleko matki stanowi jego jedyny pokarm. Ewolucja zadbała więc o to, by był na tyle wartościowy, żeby zaspokajać wszystkie potrzeby dziecka. Ma zróżnicowaną konsystencję, by maluszek nie był ani głodny, ani spragniony. Zawiera niezbędne substancje odżywcze, które wspierają jego rozwój. Jedynymi witaminami, które należy suplementować w przypadku karmienia piersią są witaminy D i K. Mleko matki nie pokrywa w pełni zapotrzebowania na składniki.
Chroni malucha
Choć często mówi się, że karmienie piersią wspiera system immunologiczny maleństwa, w mleku matki jest stosunkowo niewiele przeciwciał. Dużo ważniejsze są te, które kobieta przekazuje jeszcze w życiu płodowym dziecka. Z czasem jednak przeciwciała te znikają. Oznacza to, że karmienie piersią nie ochroni malucha w takim stopniu, jak robią to np. szczepienia. Warto jednak wiedzieć, że w mleku matki znajduje się wiele substancji, które działają antybakteryjnie. Dotyczy to szczególnie siary, czyli pierwszego mleka, które pojawia się zaraz po porodzie.
Działa profilaktycznie
Karmienie piersią pomaga zmniejszyć ryzyko wystąpienia wielu groźnych chorób obecnie, jak i w przyszłości. Mamy tu na myśli chociażby biegunki, zapalenie ucha środkowego czy zapalenie płuc. Ponadto karmienie piersią zmniejsza ryzyko alergii, a także nadwagi i otyłości w przyszłości. Co więcej, ssanie matczynej piersi zapobiega wadom zgryzu, do których może dojść, jeśli źle dobrany smoczek jest używany przez malucha zbyt długo.
Pomaga zbudować niezwykłą więź i chroni matkę
Karmienie to wyjątkowa chwila, zarówno dla kobiety, jak i dla maleństwa. Dziecko jest wówczas blisko matki i czuje się bezpiecznie. Co więcej, karmienie piersią może chronić matkę przed chorobami serca, cukrzycą, rakiem piersi i jajnika.
Karmienie piersią – przeciwwskazania
Chociaż karmienie piersią przynosi wiele korzyści, są sytuacje, w których jest ono niemożliwe lub niewskazane. Najczęściej chodzi o stan zdrowia matki lub dziecka. W przypadku matki przeciwwskazania do karmienia piersią to:
- nieleczona aktywna gruźlica,
- zakażenie wirusem HTLV-1 i HTLV-2,
- przyjmowanie niektórych leków (wymagana jest konsultacja z lekarzem),
- stany uniemożliwiające karmienie (m.in. brak przytomności, choroba psychiczna, duże osłabienie spowodowane gorączką).
Przeciwwskazania do karmienia piersią mogą pojawić się także u dziecka. Do najczęstszych zaliczamy: galaktozemię oraz wrodzony niedobór laktazy.
Karmienie piersią a cesarskie cięcie lub wcześniactwo
Nie ma przeciwwskazań, jeśli chodzi o karmienie piersią wcześniaków lub dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie. Bardziej należy tu mówić o trudnościach, które z takiego stanu rzeczy wynikają. Zdarza się bowiem, że po cesarskim cięciu kobiety mają opóźnioną laktację o kilka dni. Wiąże się to ze stresem, który zwiększa wydzielanie kortyzolu. To właśnie ten hormon może utrudniać produkcję mleka. Z kolei wcześniaki miewają trudności z ssaniem. Jeśli dodamy do tego niską masę urodzeniową, może się okazać, że dziecko urodzone przedwcześnie będzie potrzebowało więcej czasu, by nauczyć się pić z matczynej piersi. W niektórych przypadkach będzie to jednak niemożliwe. Wszystko bowiem zależy od stanu maluszka.
Odmowa ssania – co robić
Co robić, jeśli dziecko nie chce ssać piersi? Najważniejsze to być cierpliwym i dać maluchowi czas. Podejmować próby, kiedy nadchodzi czas karmienia, a nie dopiero wtedy, gdy niemowlę domaga się mleka głośnym płaczem. Wówczas jest głodny, a co za tym idzie – nerwowy, co znacznie utrudni „współpracę”. Warto również karmić dziecko w cichym i spokojnym miejscu. Zadbać o to, by miało sucho i żeby nic go nie rozpraszało. Znaczenie ma również odpowiednia pozycja. W czasie karmienia piersią zarówno mama, jak i dziecko uczą się siebie nawzajem. Dlatego sprawdza się tu metoda prób i błędów. To samo dotyczy braku pokarmu. Jak już wspominaliśmy, chwilowy brak mleka może być spowodowany stresem. Dlatego nie ma co od razu się poddawać i przechodzić od razu na sztuczne mleko. Cierpliwe próby naprawdę mogą zdziałać cuda. Pomocne może okazać się wsparcie kogoś doświadczonego, np. babci maleństwa albo położnej.
Karmienie piersią – do kiedy
Jeśli z dzieckiem wszystko jest w porządku, pierwsze karmienie odbywa się zazwyczaj ok. godzinę po porodzie. Kiedy jednak powinno się zakończyć? Jak długo karmić piersią? Tutaj zdania są podzielone. Jak możemy przeczytać na stronie ncez.pzh.gov.pl: „Zaleca, aby karmienie piersią było kontynuowane przez minimum 2 lata, AAP przez 12 miesięcy, natomiast ESPGHAN wydał oświadczenie, że karmienie mlekiem matki powinno trwać tak długo, jak wynika to z potrzeb mamy i dziecka”. Ostatnie przytoczone stanowisko uważamy za najlepsze. Skoro nie ma odgórnych norm, warto kierować się dobrem dziecka i wziąć pod uwagę jego indywidualne potrzeby. Są oczywiście sytuacje, gdy karmienie piersią musi zakończyć się wcześniej, ponieważ maluch idzie do żłobka albo do przedszkola.
Karmienie piersią a praca
Jak możemy przeczytać na stronie biznes.gov.pl: „Kobieta karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy te mogą być udzielane łącznie. Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie. Przerwy na karmienie udziela się na wniosek pracownicy na podstawie jej oświadczenia, iż karmi dziecko piersią. Nie ma żadnych ograniczeń czasowych co do tego, jak długo kobieta może korzystać z tego przywileju”.
Karmienie piersią a dieta
Co jeść karmiąc piersią, a czego unikać? Kobieta karmiąca piersią nie musi stosować żadnej specjalnej diety. Ważne jednak, żeby jadłospis młodej mamy był zbilansowany. Zawierał odpowiednią ilość białka, węglowodanów, tłuszczów, a także składników mineralnych. Wskazane będą zatem pełnoziarniste ziarna, owoce i warzywa. Jednocześnie lepiej unikać fast foodów oraz ciężkich i tłustych potraw, bo maluch może mieć wówczas kolkę.
Karmienie piersią – podsumowanie
Wokół karmienia piersią narosło wiele mitów. Na dodatek młoda mama co rusz słyszy rady, od osób, które wychowanie dziecka dawno mają już za sobą. Niektóre z takich porad to ludowe mądrości przekazywane z pokolenia na pokolenie. Część z nich została potwierdzona naukowo, jednak są i takie, do których warto podchodzić z przymrużeniem oka, opierając się na sprawdzonych źródłach i wiedzy ekspertów z zakresu położnictwa.
Artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie może zastąpić konsultacji ze specjalistą.