Kiedy wydawało się już, że przedstawiciele Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej (w skrócie: PAŻP) oraz kontrolerzy lotu doszli do porozumienia, nad polskim niebem znów zawisły czarne chmury. Sytuacja na europejskich i amerykańskich lotniskach również nie napawa optymizmem. Czy turyści wyruszający na zagraniczne wakacje mają się czego obawiać? Co zrobić, gdy lot będzie opóźniony lub zostanie odwołany?
Strajki kontrolerów lotów — przyczyny konfliktu
Wiele osób zastanawia się, o co chodzi w konflikcie pomiędzy PAŻP a kontrolerami lotów. Choć o sprawie zrobiło się głośno dopiero kilka miesięcy temu, problemy zaczęły się jeszcze w czasie pandemii COVID-19. Ograniczenia w podróżowaniu odbiły się nie tylko na branży turystycznej, ale i branży lotniczej. Część osób zwolniono, co spowodowało braki kadrowe po zniesieniu obostrzeń. Rezultat? Kwietniowy strajk kontrolerów ruchu lotniczego i widmo zamknięcia nieba. Pracownicy domagali się wówczas podwyżek. Zwracali jednak uwagę, że ich decyzja jest podyktowana głównie względami bezpieczeństwa pasażerów. Strajkujący domagali się bowiem:
- ograniczenia jednoosobowych dyżurów,
- większej kontroli nad pojemnością sektorową, czyli liczbą samolotów, którą kontrolerzy mają pod opieką w tym samym czasie,
- przywrócenia pełnego składu najbardziej doświadczonych kontrolerów lotów w czasie nocnych dyżurów.
Choć obu stronom udało się pod koniec kwietnia dojść do porozumienia to od początku było wiadomo, że ma ono charakter tymczasowy. Niestety, wszystko wskazuje na to, że wracamy do punktu wyjścia.
Kruche porozumienie i strajki kontrolerów lotów
Kwietniowe porozumienie pomiędzy Polską Agencją Żeglugi Powietrznej a kontrolerami lotów kończy się dokładnie 10 lipca br. Wygląda na to, że negocjacje załamały się już teraz. Według związkowców niektóre postulaty zostały spełnione jedynie częściowo i to nie w każdej lokalizacji. Według informatorów serwisu rdc.pl we Wrocławiu kontrolerzy lotów sprawują dyżury w pojedynkę. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej nie chce podobno spełnić jednego z postulatów finansowych. Chodzi o wyrównanie zarobków do poziomu tegorocznej inflacji. Serwis wydarzenia.interia.pl przytacza słowa Anny Gawrolińskiej, pełnomocniczki Związku Zawodowego Kontrolerów Lotów, która stwierdziła, że “pojawiła się informacja, że mamy ogromne trudności (w negocjacjach z PAŻP — red.) i być może będziemy mieli kryzys. W zeszłym tygodniu Agencja oznajmiła co do kolejnych punktów (porozumienia), że nigdy się nie ziszczą i nie będzie szansy na ich realizację, chociaż były uzgodnione”. Odmienne stanowisko reprezentuje Rusłana Krzemińska. Rzeczniczka PAŻP uważa, że „[negocjacje] niczym nie różnią się od pozostałych". Zapewniając przy tym, że rozmowy wciąż trwają. Według przedstawicieli związkowców są to jednak “rozmowy ostatniej szansy”.
Strajki kontrolerów lotów nie tylko w Polsce
Może się okazać, że spór pomiędzy Polską Agencją Żeglugi Powietrznej a kontrolerami lotów to zaledwie wierzchołek góry lodowej. W Boże Ciało strajk ogłosili bowiem pracownicy linii lotniczych z Tunezji. Była to odpowiedź na zamrożenie pensji tego sektora. Konsekwencje odczuli jednak turyści, którzy zaplanowali sobie “długi weekend”. Jak możemy przeczytać na portalu interia.pl, w czwartek, 16 czerwca, żadne samoloty nie wyleciały ani nie wylądowały na tunezyjskich lotniskach. Do strajku szykują się (lub już go podjęli) również pracownicy branży lotniczej z Włoch, Francji, Belgii, Portugalii, Hiszpanii oraz Holandii. Z odwołaniem lub opóźnieniem lotów muszą się zatem liczyć pasażerowie linii lotniczych, m.in. Ryanair, Easy Jet oraz Brussels Airlines. Na tym nie koniec. Problemy z wylotem i przylotem mogą pojawić się znów na belgijskim lotnisku w Zaventem, gdzie 20 czerwca pracownicy odmówili wykonania swoich obowiązków. Co ciekawe z paraliżem lotniczym zmagają się również Stany Zjednoczone. Jak podaje portal podróże.wprost.pl, w piątek 17 czerwca odwołano półtora tysiąca lotów, a prawie dziewięć tysięcy zostało opóźnionych.
Strajki na lotniskach i odwołane loty — jak się zabezpieczyć
Strajki kontrolerów lotów oraz pozostałych pracowników branży lotniczej, mogą pokrzyżować wakacyjne plany wielu urlopowiczom. Tym bardziej, że część tego typu podróży odbywa się z przesiadką. Jeżeli Twój lot został odwołany, zgodnie z prawem UE masz prawo do wyboru między zwrotem kosztów, zmianą planu podróży lub lotu powrotnego. Wsparciem w takiej sytuacji może okazać się ubezpieczenie kosztów rezygnacji, a dokładniej — ubezpieczenie biletów lotniczych. Jeśli lot zostanie odwołany lub opóźniony, otrzymasz zwrot kosztów — części lub całości (o ile nie wystąpią wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela). Odszkodowanie nie przysługuje jednak, jeżeli przewoźnik może wykazać, że odwołanie lotu było następstwem nadzwyczajnych okoliczności (vis maior), których nie można było uniknąć pomimo wprowadzenia wszelkich racjonalnych środków. Takimi okolicznościami nadzwyczajnymi mogą być m.in. decyzje dotyczące zarządzania ruchem lotniczym, destabilizacja polityczna, niekorzystne warunki atmosferyczne oraz zagrożenia bezpieczeństwa. Linie lotnicze muszą to udowodnić, przedstawiając na przykład wyciągi z dzienników pokładowych lub sprawozdań dotyczących incydentów. Przewoźnik lotniczy powinien dostarczyć takie dowody właściwemu organowi krajowemu odpowiedzialnemu za egzekwowanie przepisów oraz zainteresowanym pasażerom, zgodnie z krajowymi przepisami o dostępie do dokumentów.
Strajki lotnicze — podsumowanie
Jakikolwiek strajk, który ma wpływ na obsługę połączenia lotniczego, można uważać za okoliczności nadzwyczajne. Niemniej jednak aby uzyskać zwolnienie z obowiązku wypłaty odszkodowania, linie lotnicze muszą dowieść: 1) że istnieje związek między nadzwyczajnymi okolicznościami a opóźnieniem lub odwołaniem oraz 2) że opóźnienia lub odwołania lotu nie można było uniknąć, nawet gdyby zastosowano wszelkie racjonalne środki. Jeśli planujesz podróż samolotem, koniecznie śledź bieżące informacje. Sytuacja może się bowiem zmienić z dnia na dzień. Przygotuj się więc na to, że Twój lot może być opóźniony lub nawet odwołany. W takiej sytuacji jedynym pocieszeniem może być zwrot kosztów za przerwaną lub odwołaną podróż.