Czasem zwykły upadek, który wygląda niegroźnie, może skończyć się złamaniem. W takiej sytuacji należy zachować zimną krew. Tym, co bowiem najbardziej paraliżuje jest bezradność, spowodowana niewiedzą, strachem, że zrobimy poszkodowanemu krzywdę. Czas to zmienić. Zastanawiasz się, jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku złamania? Czego absolutnie nie robić, by nie zaszkodzić osobie, która doznała urazu? Podpowiadamy w dzisiejszym artykule.
Złamanie — definicja
Złamanie jest naturalną konsekwencją przerwania tkanki kostnej w wyniku urazu. Każda kość w naszym szkielecie może zostać uszkodzona. Jednak ze względu na swoją budowę i funkcję najbardziej narażone na złamanie są tzw. kości długie, czyli kość ramienna, łokciowa, promieniowa, strzałkowa oraz udowa.
Złamania — rodzaje
Wyróżniamy kilka rodzajów złamań. Jeśli skóra nie została przerwana, mamy do czynienia ze złamaniem zamkniętym. Przerwanie skóry to znak, że mamy do czynienia ze złamaniem otwartym. Jeszcze innym kryterium, jeśli chodzi o złamania, jest ich przyczyna. Wówczas może to być:
- Złamanie spowodowane urazem mechanicznym
Do tego rodzaju złamań dochodzi najczęściej. Urazy mechaniczne mogą być wynikiem upadku, wypadku komunikacyjnego lub pobicia.
- Złamanie zmęczeniowe
Jak sama nazwa wskazuje, do tego typu złamania może dojść, kiedy kość jest przeciążona. Efektem tego są drobne urazy, które kończą się złamaniem, kiedy wykonuje się powtarzalne ruchy. Zwiększone ryzyko zmęczeniowego złamania kości występuje, np. u sportowców lub pracowników produkcji.
- Złamanie awulsyjne
Do złamania awulsyjnego może dojść, gdy przyczepy kostne są zbyt słabe. Wtedy wystarczy niewielki uraz, by przyczep oderwał się, pociągając za sobą fragment kości. Co ciekawe, to kolejny typ złamania, który grozi osobom aktywnym.
- Patologiczne złamanie kości
Do patologicznego złamania kości może dojść na skutek ich osłabienia. Może być ono spowodowane podeszłym wiekiem lub chorobą, np. nowotworem, osteoporozą lub wrodzoną łamliwością kości.
Złamanie — objawy
Jakie są najczęstsze objawy złamania? Zaliczamy do nich ostry ból, zanik tętna poniżej miejsca złamania, deformacje, obrzęk, sinienie i problemy z poruszaniem się (w przypadku złamania nogi) oraz wrażliwość na dotyk w miejscu złamania kości. Jeśli mamy do czynienia ze złamaniem otwartym, kość lub jej odłamki wystają. Dużym problemem może być wówczas krwotok i związana z nim utrata krwi. To stan, który zagraża życiu. Równie niebezpieczne są powikłania po otwartym złamaniu kości, takie jak zanik czucia, uszkodzenie nerwów, a nawet niedowład.
Złamanie — groźne błędy podczas udzielania pierwszej pomocy
Po pierwsze nie szkodzić. Chociaż tą zasadą kierują się lekarze, powinien wziąć ją sobie do serca każdy, kto czuje się na siłach, by udzielić pierwszej pomocy. W przypadku złamania otwartego absolutnie nie wolno wciskać do środka uszkodzonej kości czy tym bardziej jej odłamków. Może to bowiem doprowadzić do jeszcze większych uszkodzeń. Innym przykładem nieodpowiedzialnego zachowania jest próba samodzielnego nastawiania kości, a także przenoszenie chorego, bez wcześniejszego unieruchomienia kończyny.
Złamanie — co robić
Zacznijmy od ogólnych zasad pierwszej pomocy przy złamaniu. Po pierwsze, cały czas warto mieć kontakt z osobą poszkodowaną. Sprawdź, czy nie traci przytomności. Jeśli doszło do kolizji, zabezpiecz miejsce wypadku, tak, by móc udzielić pierwszej pomocy. Jeśli masz do czynienia ze złamaniem otwartym i doszło do krwawienia, załóż rękawiczki. Dzięki temu ochronisz zarówno siebie, jak i osobę poszkodowaną. Koniecznie zadzwoń pod numer alarmowy 112 i wezwij pogotowie, jeśli złamaniu uległa kończyna dolna i poszkodowany nie może poruszać się o własnych siłach. A co możesz zrobić, by pomóc, zanim przyjedzie karetka? Najważniejsze jest to, by poprawnie unieruchomić złamany obszar i zapobiec dalszym urazom. Do unieruchomienia najlepszy będzie sztywny przedmiot, dopasowany do miejsca złamania. Chodzi bowiem o to, by nie zmieniać pozycji złamanej kości i nie ruszać złamaną kończyną. W przypadku złamania kości należy unieruchomić dwie sąsiadujące z nim kości. Podobnie należy postąpić w przypadku złamania stawu. Wówczas trzeba unieruchomić kości, które z nim sąsiadują.
Złamanie otwarte — pierwsza pomoc
Złamanie otwarte bywa groźniejsze i bardziej skomplikowane niż zamknięte. Dlatego, udzielając pierwszej pomocy, należy w takim przypadku zachować szczególną ostrożność. W przypadku krwawienia potrzebny będzie czysty, jałowy gazik, który należy przyłożyć do rany, a następnie zabandażować. Ucisk powinien być na tyle mocny, by powstrzymać dalsze krwawienie, ale jednocześnie taki, by nie powodował dodatkowego bólu. Właśnie dlatego, podczas udzielania pierwszej pomocy, tak ważny jest kontakt z osobą poszkodowaną.
Pierwsza pomoc przy złamaniu — podsumowanie
Zasada przy udzielaniu pierwszej pomocy jest jedna. Zrób tyle, ile potrafisz. Najgorsze jest bowiem nieudzielenie żadnej pomocy. Pamiętaj jednak, że możesz znaleźć się także po tej drugiej stronie. Nie tylko udzielać pomocy, ale doznać urazu. Dlatego warto pomyśleć o ubezpieczeniu życia i zdrowiaalbo NNW, np. w ramach ubezpieczenia turystycznego. Taka pomoc może okazać się bezcenna, np. w trakcie pobytu na zagranicznych wakacjach. Pamiętaj jednak, że każda polisa zawiera wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela, z którymi warto się zapoznać, przed podpisaniem umowy.